Aşağıda taslak ders izlencesi yer almaktadır. Ufak değişiklikler dışında, ders büyük oranda bu izlenceye uygun olarak işlenecektir.
2025-2026 Öğretim Yılı Güz Dönemi
ILT 619 Sosyal Teori Dersi İzlencesi
Dersin sorumlusu: Dr. Öğr. Ü. Göze Orhon
Dersin yeri, günü ve saati: Seminer 1, Perşembe, 12:40-15:30
Ders Tanımı
Bu ders özgül olarak iletişim bilimleri ve kültürel çalışmalar disiplini öğrencilerinin, her iki disiplin üzerinde etkili olmuş ve şekillenmesine katkıda bulunmuş kuramsal mirasla tanışmalarını sağlar. 19. yüzyıldan başlayan, kronolojik, farklı paradigmatik setleri ortaya koyan bir tasarım yerine, seçmeci ve yenilikçi biçimde kimi merkezi tartışmalara ve kuramcılara odaklanmış ve kimi tartışma ve kuramcıları da dışarıda bırakmıştır. Ders dört modül olarak tasarlanmıştır. “Klasikler”, “Kültürel dönüş”, “duygulanımsal dönüş” ve “güncel tartışmalar” dersin dört ana modülünü teşkil etmektedir. Ders yoğun olarak 20. Yüzyılın ikinci yarısının ve 21. Yüzyılın yirmi yıllık düşünsel mirasına odaklanmaktadır.
Dersin Hedefleri
Bu dersin sonunda öğrencilerin yüksek lisans veya doktora düzeyinde uzmanlaştıkları disiplininin temel kuramsal tartışmalarına hâkim olmaları, 20. Yüzyılın ikinci yarısındaki paradigmatik açılımlar hakkında bilgi sahibi olmaları, bu paradigmaları kuramcılarla ve kavramlarla ilişkilendirmeleri, henüz kurumsallaşma aşamasında olan yeni ve güncel tartışmalar hakkında fikir yürütebilmeleri beklenmektedir.
Dersin Yapısı
Bu ders haftalık seminerler şeklinde düzenlenmiştir. Her hafta, öğrencilerin temel metinleri okumaları, dersin sorumlusu ve asistanı tarafından modere edilen tartışmalara katılmaları ve materyalden anladıklarını sunmaları gerekmektedir. Ders, ders anlatımı, öğrenci sunumları ve grup tartışmalarının bir karışımını içerecektir.
Değerlendirme
Derse devam, prosedürel bir gereklilik olmasının ötesinde, gerekli ve zorunludur. Dersin yoğun ve kümülatif yapısı dersin yakından takibini gerektirmektedir. Sunumların dağıtılmasının ardından, üstlenilen bir sunum ancak en geç bir hafta önce haber verildiği takdirde iptal edilebilir. Değerlendirme kriterleri aşağıdaki gibidir:
- Katılım: 25%, Seminerlere, tartışmalara ve grup çalışmalarına aktif katılım.
- Sunum: 25%, Seçilen bir kuramcı veya kuramsal konu üzerine 45 dakikalık bir sunum.
- Final Ödevi: 50%, sosyal teoriyi ve ders boyunca yürütülen kavramsal tartışmaları güncel bir sosyal meseleye veya özgün bir araştırma konusuna uygulayan 3.000-4000 kelimelik bir araştırma makalesi.
1. Hafta-22 Eylül
Tanışma ve sunumların dağıtılması
Modül 1: Klasikler
2. Hafta: Marx-2 Ekim
• Giddens, A. (2009) “Kısım 1, Marx”, içinde A. Giddens Kapitalizm ve Modern Sosyal Teori. İstanbul: İletişim. 27-59, 75-116.
• Karl Marx excerpts, içinde Lemert, C. (2010). Social theory: The multicultural and classic readings. Philedelphia: Westview Press. 31-66
Opsiyonel: Jessop B. (2008) “Karl Marx”, içinde Stones, R. Key Sociological Thinkers. NY: Palgrave Macmillan. 49-62.
3. Hafta: Simmel-9 Ekim
• Watier, P. (2008) “Georg Simmel”, içinde Stones, R. Key Sociological Thinkers. NY: Palgrave Macmillan. 90-105.
• Simmel, G. (2009) “Metropol ve Zihinsel Hayat”, içinde Bireysellik ve Kültür (çev. Tuncay Birkan), İstanbul: Metis. (Online erişim: https://psi416.cankaya.edu.tr/uploads/files/Simmel,%20Metropol%20ve%20Zihinsel%20Hayat.pdf
• Poggi, G. (2005) “Georg Simmel: the sociology of Forms” ve “Money and Modernity: Simmel’s Philosophy of Money”, içinde Modern Social Theory: An Introduction (der. A. Harrington). NY. Oxford University Press. 76-84.
Opsiyonel: Turner, B. (2014), “Sekizinci Bölüm, Georg Simmel ve Para Sosyolojisi”, içinde Turner, B. Klasik Sosyoloji. İstanbul: İletişim. 237-261.
Simmel, G. (2010) “The Stranger”, içinde Lemert, C. (2010). Social theory: The multicultural and classic readings. Philedelphia: Westview Press. 184-188.
Simmel, G. (2003) Modern Kültürde Çatışma (Çev. T. Bora, Özmakas, U. vd). İstanbul: İletişim. 55-132
Modül 2: Kültürel dönüş: Öncesi ve sonrası
4. Hafta: Kuramsal Temeller: Gramsci ve Althusser-16 Ekim
• Althusser, L. (2010) “Ideology and Ideological State Apparatuses”, içinde Lemert, C. (2010). Social theory: The multicultural and classic readings. Philedelphia: Westview Press. 320-325.
• Gramsci, A. (2010) “Intellectuals and Hegemony”, içinde Lemert, C. (2010). Social theory: The multicultural and classic readings. Philedelphia: Westview Press. 263-265.
• Walton, D. (2012) “Ideology: Marxism and Louis Althusser”, içinde Doing Cultural Theory. London: Sage. 69-82
• Bobbio, N. ve Texier J. (1982) Gramsci ve Sivil Toplum, Ankara: Savaş Yay., 43-70.
Opsiyonel: Montenegro, V. (2024). Stuart Hall and the Introduction of Althusser in Cultural Studies: A Thinker of Difference. Theory, Culture & Society, 41(3), 105-122. https://doi.org/10.1177/02632764231203183
Çelik, N. B. (1999). İdeoloji Kuramlarında Özne: Althusser ve Gramsci. Kültür ve İletişim, 2(2)(4), 101-128.
5. Hafta: Kuramsal Temeller: Yapısalcılık ve post yapısalcılık- 23 Ekim
• Walton, D. (2010). “Semiotics: Umberto Eco, Roland Barthes and Stuart Hall”, içinde Doing Cultural Theory. London: Sage. 41-62.
• Walton, D. (2010). “Discourse and Power: Michel Foucault”, içinde Doing Cultural Theory. London: Sage. 154-171.
• Foucault, M. (1997) “Truth and Power”, içinde Bronner, S. E. (ed.) Twentieth Century Political Theory. 242-247.
• Barthes, R. (1990) “Günümüzde Söylen”, içinde Çağdaş Söylenler (Çev. Tahsin Yücel), İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları. 155-190.
Opsiyonel: Hall, S. (2001). Foucault: Power, Knowledge and Discourse. In M. Wetherell, S. Taylor, & S. Yates (Eds.), Discourse, Theory and Practice (pp. 72-81). London: Sage publications.
6. Hafta: Hall ve kültürel çalışmalar-30 Ekim
• Hall, S. (1997). Introduction. S. Hall (Der.) Representation: Cultural Representations and Signifying Practices (s. 1-12). Sage&Open University Press: Londra.
• Hall, S. (1997). The Work of Representation. S. Hall (Der.), içinde, Representation: Cultural Representations and Signifying Practices (s. 13-74). Sage&Open University Press: Londra.
• Barrett, M. (2008) “Stuart Hall”, içinde Key Sociological Thinkers (ed. Rob Stones), NY: Palgrave Macmillan. 293-310.
Opsiyonel: Hall, S. (1980). Cultural studies: two paradigms. Media, Culture & Society, 2(1), 57-72. https://doi.org/10.1177/016344378000200106
Hall, S. (1996). The Problem of Ideology: Marxism without Guarantees. D. Morley ve K. H. Chen (Der.), içinde, Stuart Hall (s. 24-45). Routledge: Londra.
7. Hafta: Kültüre Bakmak ve Bourdieu-6 Kasım
• Bourdieu, P. (2010). “Structures, Habitus, Practices”, içinde Lemert, C. (2010). Social theory: The multicultural and classic readings. Philedelphia: Westview Press. 443-449.
• Joas, H. Ve Knöbl W. (2009). “Ch. 15: Between Structuralism and theory of practice: The cultural sociology of Pierre Bourdieu”, içinde Social Theory: Twenty Introductory Lectures (Çev. Alex Skinner), Cambridge: Cambridge University Press. 371-400.
• Bourdieu, P. (2023), “Ch 15: Forms of Capital 1”, içinde Social Theory Re-wired (Longhofer, W. ve Winchester, D.). NY: Routledge. pp?
• Bourdieu, P. (2023), “Ch 16: Distinction”, içinde Social Theory Re-wired (Longhofer, W. ve Winchester, D.). NY: Routledge. pp?
8. Hafta-13 Kasım
Okuma haftası. Ders yapılmayacaktır.
Modül 3: Duygusal dönüş: Öncesi ve sonrası
9. Hafta: Feminizm-20 Kasım
• Joas, H. Ve Knöbl W. (2009). “Ch. 17: Feminist Social Theories”, içinde Social Theory: Twenty Introductory Lectures (Çev. Alex Skinner), Cambridge: Cambridge University Press. 432-462.
• Adkins, L. (2005) “Feminist Social Theory”, içinde Modern Social Theory: An Introduction (der. A. Harrington). NY. Oxford University Press. 233-251.
• Eklenecek
10. Hafta Queer Teori-27 Kasım
• Michael Warner (2013), “Queer Gezegen Korkusu: Queer Politika ve Toplumsal ‘Teori’ye Giriş” içinde Queer Tahayyül, der. Sibel Yardımcı ve Özlem Güçlü. İstanbul: Sel ss.149-178.
• Judith Halberstam (2013), “Giriş: Düşük Kuram,” “Çuvallamanın Queer Sanatı,” içinde Çuvallamanın Queer Sanatı. İstanbul: Sel, ss. 11-41; 127-168.
• Judith Butler (2008), "Önsöz (1990), Önsöz (1999), "Cinsiyetin/Toplumsal Cinsiyetin/ Arzunun Özneleri", Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi, İstanbul: Metis, ss. 11-32; 33-39; 43-90.
• Kosofsky Sedgwick, Eve (2010), “Epistemology of the Closet”, içinde Lemert, C. (2010). Social theory: The multicultural and classic readings. Philedelphia: Westview Press. 653-657.
Opsiyonel: Butler, J. (2010), “Imitation and Gender Subordination”, içinde Lemert, C. (2010). Social theory: The multicultural and classic readings. Philedelphia: Westview Press. 563-573.
Eve Kosofsky Sedgwick (1990), “Introduction: Axiomatic,” içinde Epistemology of the Closet, Berkeley Los Angeles: University of California Press, ss. 1-63
Walton, D. (2012). “Gender and Sexuality: Judith Butler", içinde Doing Cultural Theory, London: Sage. 171-188.
Anne Marie Jagose (2015), "Giriş", "Eşcinsel Arzuyu Kuramlaştırmak", "Queer", içinde Queer Teori: Bir Giriş, çev. Ali Toprak. İstanbul: Notabene. ss. 9-15; 17-33; 93-123.
11. Hafta: Duygusal dönüş-4 Aralık
• Massumi, B. (2024), “Duygulanımsal Gerçeğin Müstakbel Doğuşu”, içinde Duygulanım Kuramları (Der. Gregg, M. ve Seigworth; G. J.) (Çev. Zehra Cunillera), İstanbul: Alef. 75-96.
• Clough, T. P. (2024), “Duygulanımsal Dönüş”, içinde Duygulanım Kuramları (Der. Gregg, M. ve Seigworth; G. J.) (Çev. Zehra Cunillera), İstanbul: Alef. 263-287.
• Ahmed, Sara (2004). Affective Economies, Social Text, (22)2, 121-139.
Opsiyonel: Slaby, J. ve Von Scheve, C. (2024), “Giriş”, içinde Duygulanım Toplumları (der. J. Slaby ve C. Von Scheve) (Çev. A. Bora), İstanbul: İletişim. 11-37.
Ahmed, Sara (2004), “Queer Hisler”, içinde Duyguların Kültürel Politikası (Çev. Sultan Komut), İstanbul: Sel. 181-210.
Chodorow N. (2005), “Kişisel ve Kültürel İnşalar Olarak Kendilikler ve Duygular”, içinde Duyguların Gücü: Psikanalizde, Cinsiyette ve Kültürde Kişisel Anlam. İstanbul: Metis.
Akalın, A. (2023), “Duygulanımsal Etkileşimler: Değmek, Değer, Dayan(ış)ma”, içinde Temasın İmkanları (Haz. Ayşe Akalın), İstanbul: Metis. 9-36.
Sirman, N. (2023), “Duygulanım: Sosyal Bilimlerde Yeni bir Soluk?”, içinde Temasın İmkanları (Haz. Ayşe Akalın), İstanbul: Metis. 267-272.
12. Hafta: Sosyal teoride duygular-11 Aralık
• Turner, Jonathan (2009). The Sociology of Emotions: Basic Theoretical Arguments, Emotion Review 1 (4), 340-354.
• Bericat, E. (2016). The sociology of emotions: Four decades of progress. Current Sociology, 64(3), 491-513. https://doi.org/10.1177/0011392115588355
• Stets, J. E. (2012). Current Emotion Research in Sociology: Advances in the Discipline. Emotion Review, 4(3), 326-334. https://doi.org/10.1177/1754073912439791
Modül 4: Güncel Tartışmalar
13. Hafta: Pandemi sonrası sosyal teori-18 Aralık
• Walby, S. (2021). The COVID pandemic and social theory: Social democracy and public health in the crisis. European Journal of Social Theory, 24(1), 22-43. https://doi.org/10.1177/1368431020970127
• Delanty, G. (2020). Six political philosophies in search of a virus: Critical perspectives on the coronavirus pandemics (LEQS Discussion Paper No. 156). London School of Economics and Political Science. 2-15. https://www.lse.ac.uk/european-institute/Assets/Documents/LEQS-Discussion-Papers/LEQSPaper156.pdf
• Ward, P. R. (2020). A sociology of the Covid-19 pandemic: A commentary and research agenda for sociologists. Journal of Sociology, 56(4), 726-735. https://doi.org/10.1177/1440783320939682
14. Hafta: Antroposen ve sosyal teori-25 Aralık
• Adam, B. (2024). Tempering the not-yet: Towards a social theory for the Anthropocene. European Journal of Social Theory, 27(2), 191-208. https://doi.org/10.1177/13684310231221251
• Antonio RJ, Clark B. Social Theory in the Anthropocene: Ecological Crisis and Renewal. In: Kivisto P, ed. The Cambridge Handbook of Social Theory. Cambridge University Press; 2020: 227-248.
• Ejsing, M. (2023). The arrival of the Anthropocene in social theory: From modernism and Marxism towards a new materialism. The Sociological Review, 71(1), 243-260. https://doi.org/10.1177/00380261221106905