PROGRAM ADI:  İLETİŞİM BİLİMLERİ
DERS KODU:  İLT 651 DERS ADI: ELEŞTİREL OKURYAZARLIK VE MEDYA AKTİVİZMİ
DERS SORUMLUSU: Prof.Dr. Mutlu Binark DERS ASİSTANI: Şule Karataş
 

DERSİN EĞİTİM HEDEFLERİ İÇİNDEKİ YERİ NEDİR?
ÖN KOŞULLAR :Bu dersin ön koşulu yoktur.
DERS TANIMI: Ders okuryazarlık olgusunu eleştirel pedagoji bağlamında ele alarak, ilk olarak “eğitim süreci, örtük müfredat, iktidar” olgularını, Freire'nin katkısını eğitmenlerin prekaryalaşması sürecini kuramsal ve kavramsal düzeyde irdeleyeme açacak, ardından kültürel çalışmalar yaklaşımından medya okuryazarlığı, eleştirel medya okuryazarlığı, görsel okuryazarlık, alternatif medya, yurttaş haberciliği, katılımcı kültür, katılımcı video ile kullanıcı türevli içerik üretimi, yeni medya okuryazarlığı olgularıyla, eleştirel okuryazarlık ve etik ilişkisini, katılımcı kültürün gayri maddi emek gücü olarak rolünü dijital eşitsizlik olgusunu iletişimin ekonomi politiği yaklaşımdan tartışmaya açacaktır.

DERS ÇIKTILARI:

1. Bu dersin sonunda öğrenci, eleştirel muhakemenin okuryazarlıkla ilişkisini kuracak,
2. Eleştirel okumanın ve kendi sözünü üretmenin/katılımcı üretimin medya-okuryazarlığına katkısını tahlil edecek,
3. Eleştirel medya okuryazarlığı eğitimi konusunda kendi bakış açısını kazanacak,
4. Eğitim sürecinde öğretmen/eğitmen konumunu kavrayarak, “bankacı eğitim modelini” sorgulayacak,
5. Katılımcı kütür ve yurttaşlık arasındaki ilişkiyi kavrayacak, öte yandan da yeni medya endüstrisinde katılımcı kültürün gayri maddi emek gücü olarak rolünü de görebilecektir.
6. Dijital eşitsizlik olgusu ve aktivizm arasındaki sorunlu ilişki kavranabilecek.

KAPSAM:
Bu derste, kuramsal tartışmaların yanı sıra çeşitli uygulama çalışmaları da yapılarak, öğrencilerin eleştirel medya okuryazarlığının unsurları olan eleştirel okuma ve alternatif içerik üretimi süreçlerini katılımcı olarak deneyimlemeleri amaçlanacaktır.
Derste uygulama atölyesi de yapılacaktır. Aktivist video konu uygulamalı olarak da işlenecektir.

1. Dersin genel tanıtımı
2. Okuryazarlık tartışması
3. Eleştirel pedagoji ve eleştirel okuryazarlık
4. Eğitmenin konumu ve rolünü sorgulamak
5. Medya okuryazarlığı
6. Eleştirel medya okuryazarlığı
7. Eleştirel medya okuryazarlığı ve etik bakışın gelişmesi
8. Türkiye'de medya okuryazarlığı ve farklı boyutları
9. Görsel okuryazarlık
10. Okuryazarlık ve Dijital Teknolojiler, Katılımcı Kültür, Aktivizm ve Medya, Alternatif Medya
11. Yeni medya ortamları ve aktivizm ilişkisi
12. Aktivist Video Nedir?
13. Atölye uygulaması
14. Yeni medya ortamları ve aktivizm ilişkisine yönelik eleştiriler ve Genel değerlendirme

ÖNERİLEN KAYNAKLAR :Ekte detaylı haftalara göre sıralanmıştır.

ÖĞRETİM YÖNTEMİ: Dönem boyunca bir ara sınav ile bir final ödevi (cep telefonu ile video üretii ve araştırma ödevi) teslimi yapılacaktır. Öğrenciler dersin haftalık planına uygun olarak, okuma metinlerini önceden okuyarak, ders içinde birlikte tartışacaktır. Derste çeşitli görsel-işitsel malzemeler ile web bağlantısı kullanılacaktır. Yeni medya ortamını, yeni medya ortamındaki olay ve olguları değerlendiren kavramlar ve yaklaşımlar tartışma yöntemi ile, örnek olaylar üzerinden ele alınacaktır. Ayrıca dersin kavramları ile ilgili ek okumalar verilecektir.
Ders kapsamında Ankara kenti dahilinde çeşitli atölye, semine ve etkinliklere katılınacaktır.
Örneğin:
28.2. 2015 Aktivist Video Atölyesi/Ankara
6.3.2015 Richard Stallman “Free Software Movement”, A.Ü. Tıp Fakültesi Morfoloji-Sıhhiye Saat: 17.30-19.30 https://www.fsf.org/events/rms-20150306-ankara
9-10.5.2015 Labor Communication 2015 Ankara

DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ:

Ara sınav (kavram ve kuramsal tartışmalar üzerine ödev): % 20
Final sınavı (cep telefonu ile aktivist video üretimi ve araştırma ödevi) :% 60
Derse devam: % 5
Ders içi tartışmalara katılım ve sunum: % 15

Dersin olmadığı Günler:
26-27.2.2015 Yeni Medya Çalışmaları II. Ulusal Kongresi Alt.Bil.Der. & KHÜ-İstanbul www.yenimedya.org.tr
Resmi Tatil: 23 Nisan 2015

HAFTALIK KAYNAKÇA
Okuryazarlık sorunu
Freire, P. ve D. Macedo (1998) Okuryazarlık: Sözcükleri ve Dünyayı Okumak. Ankara: İmge.
Ek
Ong, W. (1999) Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojisi. İstanbul: Metis.
Mc Luhan, M. (2007) Gutenberg Galaksisi: Tipografik İnsanın Oluşumu. İstanbul: YPK.
Burke, P. (2012) Bilginin Toplumsal Tarihi II. İstanbul: TVY.

Eleştirel Pedagoji ve Eleştirel Okuryazarlık
Freire, P. (203) Ezilenlerin Pedagojisi. İstanbul: Ayrıntı.
Giroux, H. (2014) Eğitimde Kuram ve Direniş. Ankara: Dost. 15-36; 37-72; 73-102; 235-260; 263-272.
Giroux, H. (2007) Eleştirel Pedagoji ve Neoliberalizm. İstanbul: Kalkedon. 7-36, 145-184.
Giroux, H. (2008) Eleştirel Pedagojinin Vaadi. İstanbul: Kalkedon.
Khan, S. (2014) Dünya Okulu:Eğitimi Yeniden Düşünmek. İstanbul: YPK.
Chomsky, N. (2000) “Studying the media:what makes mainstream media mainstream”, Freiren Pedagogy, Praxis and Pedagogy, Der. Stanley F. Steiner vd. NY: Falmer Press. 23-32.

Ek
Mc Laren, P. (2000) “Paulo Freire's Pedagogy of Posibility”, Freiren Pedagogy, Praxis and Pedagogy, Der. Stanley F. Steiner vd. NY: Falmer Press. 1-22.
Buckhingham, D. & J. Sefton-Green (1994) Cultural Studies Goes to Schoool. London: Taylor & Francis. 17-39.

Eğitmen-Akademisyen-Beyaz Yakalı Emek Gücü
Apple, M. W. (2006) Eğitim ve İktidar. İstanbul: Kalkedon. 43-134.
Standing, G. (2014) Prekarya: Yeni Tehlikeli Sınıf. İstanbul: İletişim.
Vatansever, A. ve M. Gezici-Yalçın (2014) “Ne Ders Olsa Veririz” Akademisyenin Vasıfsız İşçiye Dönüşmesi. İstanbul: İletişim.
Durmaz, O.S. (2014) Türkiye'de Öğretmen Olmak: Emek Süreci ve Yeniden Proleterleşme. Ankara: Notabene. 113-303.
Binark, M. (2008) “Eleştirel pedagojinin olanakları ve desrlikler(in havalandırılması): yeni bir kendindelik bilincinin ve sorumluluk etiğinin yeşermesi”, Türkiye'de Sivil İtaatsizlik Toplumsal Hareketler ve Basın. Der. Erdal Dağtaş. Ankara:Ütopya. 79-113.

Ek
Budak, Ö. (2015) Türkiye'de Kapitalist Yöneticiler Sınıfı. İstanbul: Ayrıntı.
Waters, L. (2009) Akademinin Düşmanları. İstanbul: Boğaziçi Ünv. Yay.
Bora, A. (2011) Boşuna mı Okuduk Biz? Türkiye'de Beyaz Yakalı İşsizliği. İstanbul: İletişim.

Medya Okuryazarlığı
Buckhingham, D. (2003) Media Education: Literacy, learning and contemporary culture. Cambridge: Polity.
İnal, K. (2009) Medya Okuryazarlığı El Kitabı. Ankara: Ütopya.
Tyler, K. (Der.) (2010) Media Literacy: New Agendas in Communication. NY: Routledge. 1-8.Bölümler Arası.
Türkoğlu, N. ve M.Cinman-Şimşek (Der.) (2004) Medya Okuryazarlığı. İstanbul:Kalemus. İçinde H.Topuz, Y.İnceoğlu, E.Algan ve N.Tutal-Chevirion'un yazıları.
Rishel, T. (2007) “Raging against the machine: the Internet and teen sucide”, Media Literacy A Reader, Der. D.Macedo & S.R.Steinberg. NY: Peter Lang, 492-500.
Steinberg, S.R. (2007) “Hollywood's Curriculum of Arabs and Muslims in Two Act”, Media Literacy A Reader, Der. D.Macedo & S.R.Steinberg. NY: Peter Lang, 299-315.
Johny, L. ve S.Shariff (2007) “Crtical media literacy to counter Muslim streotypes”, Media Literacy A Reader, Der. D.Macedo & S.R.Steinberg. NY: Peter Lang, 603-625.
Witte, O. (2014) “Ethics of survival: media, Palestinians, and Israeli conflict”, The Handbook of Global Communication and Media Ethics. Der. R.S. Fortner ve P.M. Fackler. Malden: Wiley Blackwell, 654-675.
Abdulla, A. ve M.A.Oaf (2014) “Collective guilt as response to evil: the case of Arabs and Muslims in the western media”, The Handbook of Global Communication and Media Ethics. Der. R.S. Fortner ve P.M. Fackler. Malden: Wiley Blackwell, 734-750.

Ek
Tibi, B. (2014) “Global communication and cultural particularism: the place of valves in the simultanacity of structural globalization and fragmentation –the case of Islamic civilization”, The Handbook of Global Communication and Media Ethics. Der. R.S. Fortner ve P.M. Fackler. Malden: Wiley Blackwell, 54-78.
CML (2003, 2005) Literacy for the 21st century: an overview and orientation-guide to media literacy education.

Eleştirel Medya Okuryazarlığı
Binark, M. ve M.Gencel-Bek (2007, 2011) Eleştirel Medya Okuryazarlığı. İstanbul: Kalkedon.
Kellner, D. (2014). "Yeni Medya ve Yeni Okuryazarlık: Yeni Binyılda Eğitimin Yeniden Yapılandırılması", Yeni Medyaya Eleştirel Yaklaşımlar, (Der.) Mukadder Çakır. İstanbul: Doğu Kitabevi. 413-444.
Kellner, D. ve J.Share (2007) “Critical Media Literacy, democracy and the reconstruction of education”, Media Literacy A Reader, Der. D.Macedo & S.R.Steinberg. NY: Peter Lang, 3-23.
Berry, K.S. (2007) “Critical media studies meets critical (hyper) pedagogies”, Media Literacy A Reader, Der. D.Macedo & S.R.Steinberg. NY: Peter Lang, 687-698.
Torres, M.N. ve M.D.Marcedo (2007) “The need for critical media literacy in teacher education core curricula”, Media Literacy A Reader, Der. D.Macedo & S.R.Steinberg. NY: Peter Lang, 537-558.

Eleştirel medya okuryazarlığı ve etik bakışın gelişmesi
Da Silva, M. L.(2014) “Information, communication ad planetory citizenship”, The Handbook of Global Communication and Media Ethics. Der. R.S. Fortner ve P.M. Fackler. Malden: Wiley Blackwell, 41-53.
Cohen-Almagar (2014) “The responsibilit of net users”, The Handbook of Global Communication and Media Ethics. Der. R.S. Fortner ve P.M. Fackler. Malden: Wiley Blackwell, 415-433.
Binark, M. ve G.Bayraktutan (2013) Ayın Karanlık Yüzü:Yeni Medya ve Etik. İstanbul:Kalkedon.

Türkiye'de Medya Okuryazarlığı ve Farklı Boyutları
Elma, C. vd. (2010) “Türkiye'de medya okuryazarlığı eğitimi:medyanın işleyişi ve etik açıdan bir değerlendirme”, Kuram ve Uygulamalı Eğitim Bilimleri, 10(3):1409-1458.
Asrak-Hasdemir, T. (2012) “Gelenekselden Yeni Medya Okuryazarlığına: Türkiye Örneğinde Bir Değerlendirme”, Hitit Ünv. SBE Dergisi, 5(2):23-40.
İlhan, E. v. (2014) “Medya Okuryazarığı dersi ve tv.algısına etkisi: Ankara örneği”, Akdeniz İletişim, 21:42-58.
Akbulut, H. v. (2011) Katılımcı yurttaşlığın bir aracı olarak medya okuryazarlığı: kocaeli'de yurttaşlık kavrayışı açısından kaınların tv. izleme pratikleri üzerine bir araştırma ve bir eleştirel medya okuryazarlığı eğitimi modeli önerisi. Tübitak Sobag 109k034. (Ulak Bim veri tabanından erişilebilir.)
Yıldırım, B. (2006) “Eleştirel pedagoji açısından gazetecilik eğitimini yeniden düşünmek” İletişim Araştırmaları, 4(1):121-152.

Görsel okuryazarlık
Arslan, U.T. (2007) “Görsel Olanı Okumak: Eleştirel Görsel Okuryazarlık”, İletişim Araştırmaları, 1:39-64.
Goldfarb, B. (2002) Visual Pedagogy: Media Cultures in and Beyond the Classroom. Durham: Duke Unv.Press. 2,4 ve 5.bölümler (57-83; 107-142; 143-162).

Ek
Tutal-Chevirion, N. (2014) Küresel İletişim. İstanbul: EksLibris.

Okuryazarlık ve Dijital Teknolojiler
Apple, M.W. (2003) “Is the new technology part of the solution or part of the problem in education”, The Critical Pedagogy Reader. Der. Antonia Darder vd. NY: Routledge. 440-458.
Mashburn, L.B. ve J.A.Weaver (2007) “Literacy and Learning through digital media:education as contradiction”, Media Literacy A Reader, Der. D.Macedo & S.R.Steinberg. NY: Peter Lang, 559-566.
Knobel, M. (x) “Digital cultures, literacies and schooling”, xx
Knobel, M. ve C.Lankshear (2006) “Digital literacy and digital literacies: policy, pedagogy and recent considerations for education”, Digital Kompetanse, 1:12-24.

Katılımcı Kültür, Aktivizm ve Medya, Alternatif Medya
Lievrouw, L. (2011) Alternative and Activist New Media. London:Polity, 1-5-6-7. bölümler.
Atton, C. (2014) “Alternatif Medya'ya Yaklaşmak: Teori ve Metodoloji”, Kendi Medyanı Yarat: Alternatif Medya. Cilt I”, (Der.) B. Yanıkkaya, B. Çoban, İstanbul: Kalkedon. 21-62.
Vatikiotis, P. (2014) “İletişim Kuramı ve Alternatif Medya”, Kendi Medyanı Yarat: Alternatif Medya. Cilt I”, (Der.) B. Yanıkkaya, B. Çoban, İstanbul: Kalkedon. 63-97.
Hamilton, J.F. (2014) “Medyayı Demokratikleştirmek: İçeriye ve İçeriden Meydan Okumalar”, Kendi Medyanı Yarat: Alternatif Medya. Cilt 1”, (Der.) B. Yanıkkaya, B. Çoban, İstanbul: Kalkedon. 99-114.
Downing, J:B. (2014) “Alternatif Medyanın İzleyicileri ve Okuyucuları”, Kendi Medyanı Yarat: Alternatif Medya. Cilt 2”, (Der.) B. Yanıkkaya, B. Çoban, İstanbul: Kalkedon. 13-46.
Carpentier, N. (2014) “Kü-yerelleşmenin ayna görüntüsü olarak yerel ötesi ve topluluk medyası”, Kendi Medyanı Yarat: Alternatif Medya. Cilt 2”, (Der.) B. Yanıkkaya, B. Çoban, İstanbul: Kalkedon. 215-252.
Köksalan, M.E. (2014) “Alternatif bir medya olara topluluk tv.ları”, Kendi Medyanı Yarat: Alternatif Medya. Cilt I”, (Der.) B. Yanıkkaya, B. Çoban, İstanbul: Kalkedon. 253-282.
Yanıkkaya, B. (2014) “Türkiye'de Feminist Alternatif Medya”, Kendi Medyanı Yarat: Alternatif Medya. Cilt 2”, (Der.) B. Yanıkkaya, B. Çoban, İstanbul: Kalkedon. 47-100.
Guedes-Bailey, O. (2014) “Brezilya'da Alternatif Medya ve Direniş”, Kendi Medyanı Yarat: Alternatif Medya. Cilt 1”, (Der.) B. Yanıkkaya, B. Çoban, İstanbul: Kalkedon. 47-100. 187-206.
Boyle, M.P. ve D.Mc Leod (2014) “Medya ve Protesto: Öğrenci Aktivistlerin Protesto Katılımında Anaakım ve Alternatif Medyanın Rolü”, Kendi Medyanı Yarat: Alternatif Medya. Cilt 1”, (Der.) B. Yanıkkaya, B. Çoban, İstanbul: Kalkedon. 207-236.
Drotner, K. ve C.Kobbernagel (2014) “Toppling hierachies? Media and information literacies, ethnicity, and performative media practices”, Learning, Media and Technology, 39(4): 409-428.
Yılmaz, Y. (2014) “Küresel Adalet İçin Sosyal Hareket: Indymedia”, Düşünen Siyaset, 29:223 – 240.

Doğu, B. (2015) “Comparing online alternative and mainstream media in Turkey: coverage of the Tekel workers protests against privatization”, Int. Journal of Comunication, 9:630-651.

Ek
Taylan, A. (2012) Alternatif Medya ve Bianet Örneği. Ankara: AÜ SBE Gazeteclik Bölümü Yayınlanmamış DoktoraTezi.
Kejanlıoğlu, B ve S. Schifo (2014) Alternative Media and Participation, COST ACTİON Transforming Audiences Transforming Societies.
Castells, M. (2013) Umut ve İsyan Ağları.:İnternet Çağında Toplumsal Hareketler. İstanbul: Koç Ünv.Yayınları.
Gerbaudo, P. (2014) Tweetler ve Sokaklar. İstanbul: Agora.
Jenkins, H. (2009) Confronting the Challenges of Participatory Culture. Cambridge: the MIT Press, 4-14.
Çoban, B. (Der.) (2014) Sosyal Medya Devrimi. İstanbul: Su.
Pew Internet Research (2010) Generations 2010. www.pweinternet.org

Yeni medya ortamları ve aktivizm ilişkisi
Castells, M. (2012) “Ağ toplumunda iletişim, iktidar ve karşı-iktidar”, Yeni Medya Üzerine. Antalya: Akdeniz Ünv. Yayınları. 13-45.
Ersöz Karakulakoğlu, S. ve Ö.Uğurlu (Der.) (2015), İletişim Çalışmalarında Dijital Yaklaşımlar: Twitter. Ankara:Heretik. Içinde:
Korkmaz, A. 93-116.
Tosuner, A. 117-144
Kuyucu, M. 145-182.
Yeğen, C. 183-224.
Sayımer, İ. ve A.Çetinkaya, 225-258.

Ek
Akdoğan, I. (2014) Dijital Fantaziler. Istanbul: İletişim.
Varnalı, K. ve V.Görgülü (2014) “A social influence perspective on expressive political paticipation in Twitter: the case of #Occupy gezi”, Information, Communication and Society, 37-41.
Demirhan, K. (2014) “Social Media Effects on the Gezi Park Movement in Turkey: Politics Under Hashtags”, Social Media in Politics Case Studies on the Political Power of Social Media, Der.Bogdan PătruÅ£ ve Monica PătruÅ£ Heidelberg: Springer. 281-314.
Şener, G. (x) “Gezi Hareketinde Direniş Taktikleri”, xxx

Aktivist video
Hunter, D. vd. (Der.) (2013) Amateur Media: Social, Cultural and Legal Perspectives. London: Routledge. İçinde Platphorms bölümünden; Hetcher, S. 35-52; Burgess, J. 53-58; Weatherall, K. 59-70.
Insightshare (2006) Insights into participatory video. www.insightshare.org
Halkin, A. (x) “Outside the indigeneous lens: Zapatistas and autonomous video making” xx 54-78.
Razsa, M.J. (2014) “Beyond ‘iziot porn': protest video and the production of unruly subjects”, Ethos: Journal of Anthropology, 79(4): 496-524.
Naamkoong, C.S. (2010) “Youtube and Proposition 8”, Information, Communication and Society, 13(3):325-349.

Ek
International Journal of Communication 8(2014) “Participations: Dialogues on the Participatory Promise of Contemporary Culture and Politics: Creativity, Labor, Politics, Knowledge and Education, Platforms)

Yeni medya ortamları ve aktivizm ilişkisine yönelik eleştiriler (özellikle ekonomi politik kuram ve sayısal uçurum/eşitsizlik olguları)
Fuchs, C. (2011) Foundations of Critical Media and Information Studies. London: Routledge. 7.ve 8.Bölümler. 255-292 ve 293-322.
Fuchs, C. (2014). Social Media. A Critical Introduction.London: Sage.
Karakaya-Polat, R. (2012) “Digital exclusion in Turkey: A policy perspective”, Government Information Quarterly, 29:589-596.

Ek
Kavaklı, N. (2014-2015) “İnternet arama motorları ve kamusal alan: arama motorları kimin için çalışyor?”, Kültür ve İletişim, 17(34):125-149.
Gezgin, U.B. (baskıda) “Critical tinking on social media: a blooming season or a period of decline?” xx
Gezgin, U.B. (baskıda) “Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı Açısından Bir Yaygın Eğitim Aracı Olarak Sosyal Medya: Eğitimcilere Öneriler” xx